8 πράγματα που πρέπει να ξέρουμε για τον πόνο στον αχίλλειο τένοντα

Αν νιώθετε πόνο και παρουσιάζετε πρήξιμο στον τένοντα που βρίσκεται στο πίσω μέρος του αστραγάλου, ακριβώς επάνω από τη φτέρνα, είναι πιθανό να πάσχετε από φλεγμονή στον αχίλλειο τένοντα.

Η πάθηση λέγεται τενοντίτιδα του αχιλλείου και είναι πολύ συνηθισμένη. 
Ο αχίλλειος τένοντας ενώνει τους μυς της γάμπας με το οστό της πτέρνας και είναι ο πιο δυνατός σε όλο το σώμα, αφού στη διάρκεια του τρεξίματος ή ενός άλματος αντέχει φορτία ίσα με το δεκαπλάσιο του βάρους ενός ατόμου.

Παρότι όμως είναι τόσο δυνατός, είναι και πολύ επιρρεπής στους τραυματισμούς. Ο φυσικοθεραπευτής-χειροθεραπευτής Γιώργος Κακαβάς, από το Fysiotek Sports and Spine Lab, παραθέτει μερικά βασικά πράγματα που πρέπει να ξέρουμε για τον πόνο και την τενοντίτιδα του αχιλλείου.

1. Θεωρητικά, όλοι μπορούν να τον εκδηλώσουν. 
Η τενοντίτιδα του αχιλλείου αναπτύσσεται όταν ο αχίλλειος τένοντας δεν μπορεί να προσαρμοστεί στα φορτία που δέχεται.

Ο πόνος μπορεί να εκδηλωθεί έπειτα από ένα μεμονωμένο τραυματισμό (οξύς τραυματισμός) ή έπειτα από επαναλαμβανόμενο ερεθισμό ή μικροτραυματισμούς του αχιλλείου (χρόνιος τραυματισμός).

2. Οι άνδρες είναι ιδιαίτερα επιρρεπείς στην τενοντίτιδα του αχιλλείου. 
Το ίδιο και οι αθλητές (επαγγελματίες ή ερασιτέχνες) και τα παχύσαρκα άτομα. Υπολογίζεται ότι το 80% των τραυματισμών του αχιλλείου συμβαίνουν σε ερασιτέχνες ασκουμένους.

Τον μεγαλύτερο κίνδυνο τραυματισμού διατρέχουν οι δρομείς. 
Στην πραγματικότητα, οι τραυματισμοί του αχιλλείου αντιπροσωπεύουν το 5-12% όλων των τραυματισμών σε αυτούς. Επιπλέον, οι μισοί δρομείς θα εκδηλώσουν πόνο στον αχίλλειο στη διάρκεια της καριέρας τους.

Όσον αφορά τους λοιπούς αθλητές και ασκουμένους, περισσότερο κινδυνεύουν όσοι ασχολούνται με αθλήματα που εμπεριέχουν τρέξιμο (π.χ. ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ, τένις κ.λπ.). 
Μελέτες έχουν δείξει ότι το 24% από αυτούς τους ασκουμένους επίσης θα παρουσιάσουν κάποια στιγμή τενοντίτιδα του αχιλλείου.

3. Υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου. Ο πόνος στον αχίλλειο τένοντα γίνεται συχνότερος με την πρόοδο της ηλικίας (κυρίως στις ηλικίες 30-50 ετών), ενώ η πλατυποδία και η παχυσαρκία μπορεί να ασκήσουν πρόσθετες πιέσεις στον αχίλλειο, αυξάνοντας τον κίνδυνο τενοντίτιδας.

Το τρέξιμο με φθαρμένα παπούτσια είναι ένας ακόμα παράγοντας κινδύνου, το ίδιο και ο κρύος καιρός και το τρέξιμο σε ανώμαλο δρόμο.

Στην ανάπτυξή του, τέλος, μπορεί να προδιαθέσουν ορισμένα νοσήματα (π.χ. ψωρίαση, υπέρταση) και η λήψη ορισμένων αντιβιοτικών (φθοριοκινολόνες).

4. Ο πόνος είναι πιο έντονος το πρωί ή έπειτα από παρατεταμένη ακινησία. Ένα άλλο χαρακτηριστικό του είναι ότι συνήθως υποχωρεί έπειτα από λίγο περπάτημα (για 5-10 λεπτά). Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο ασθενής έγινε καλά. Αντιθέτως, ο πόνος και το πρήξιμο στην φτέρνα θα επιδεινωθούν εκ νέου, έπειτα από παρατεταμένη κινητοποίηση ή σωματική καταπόνηση.

Εκτός από τον πόνο και το πρήξιμο, οι ασθενείς μπορεί επίσης να αναπτύξουν αίσθημα σφιξίματος στην φτέρνα και τον άκρο πόδα. Μπορεί ακόμα να παρουσιάσουν μειωμένη κινητικότητα του αστραγάλου όταν προσπαθούν να τον λυγίσουν.

5. Η τενοντίτιδα του αχιλλείου αργεί να επουλωθεί. Αυτό οφείλεται στο ότι οι τένοντες δεν έχουν πλούσια αιμάτωση, με συνέπεια οι μικροαλλοιώσεις που υφίστανται με την σωματική καταπόνηση να αργούν να επουλωθούν και να αθροίζονται με το πέρασμα του χρόνου.

Αυτός είναι ένας ακόμα λόγος για τον οποίο δεν πρέπει κανείς να αγνοεί τον πόνο στον αχίλλειο τένοντα, αλλά να απευθύνεται αμέσως σε έναν ειδικό για αξιολόγηση και θεραπεία.

6. Αν η τενοντίτιδα δεν αντιμετωπιστεί, υπάρχει κίνδυνος ρήξης του αχιλλείου. Όταν η οξεία τενοντίτιδα δεν αντιμετωπίζεται σε εύλογο χρονικό διάστημα, μεταπίπτει σε χρονία. Η χρόνια τενοντίτιδα θεραπεύεται πολύ πιο δύσκολα από την οξεία, διότι η ανάπτυξή της ουσιαστικά σημαίνει πως ο τένοντας υφίσταται ολοένα περισσότερες μικρορρήξεις.

Σε αυτό το στάδιο είναι πια ορατός ο κίνδυνος να υποστεί ρήξη ο αχίλλειος. Αν συμβεί αυτό, πιθανότατα θα χρειασθεί χειρουργική επέμβαση και η περίοδος ανάρρωσης θα είναι μακροχρόνια.

Ο κίνδυνος αυτός μπορεί να αποτραπεί σε μεγάλο βαθμό  με την άμεση έναρξη της θεραπείας όταν εκδηλώνεται πόνος στον αχίλλειο τένοντα.

7. Η αντιμετώπιση συνήθως είναι συντηρητική. Υπολογίζεται ότι στο 70% των περιπτώσεων η τενοντίτιδα του αχιλλείου μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς χειρουργική επέμβαση.

Στους ασθενείς συνιστάται ανάπαυση, προσωρινή ακινητοποίηση του αστραγάλου με νάρθηκα κατά τη βάδιση, αποφυγή των ίσιων υποδημάτων (ένα χαμηλό τακούνι μπορεί να ανακουφίσει τις πιέσεις στον αχίλλειο) και ψυχρά επιθέματα (κομπρέσες) για να μειωθεί το πρήξιμο και να διεγερθεί η ροή του αίματος.

Απαραίτητη είναι ακόμα η άμεση έναρξη της κατάλληλης φυσικοθεραπείας που μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του πόνου και να αποκαταστήσει τη δύναμη, την ευλυγισία και την κινητότητα του τραυματισμένου τένοντα και της ποδοκνημικής άρθρωσης. Προς τον σκοπό αυτό μπορούν να βοηθήσουν καινοτόμες μέθοδοι, όπως η fysiotek, που στοχεύουν στο αίτιο του πόνου και έτσι με λίγες συνεδρίες οδηγούν σε γρήγορη ύφεση των συμπτωμάτων.

8. Οι διατάσεις (στρέτσινγκ) είναι απαραίτητες για την προστασία του αχιλλείου. Δίχως αυτές, ο αχίλλειος γίνεται πολύ σφικτός και σε επόμενες δραστηριότητες μπορεί να εκδηλωθεί πόνος, τενοντίτιδα ή ακόμα και ρήξη.

Τέσσερα έως πέντε λεπτά διατάσεων, δύο φορές την ημέρα, μπορεί να διατηρήσουν τον αχίλλειο τένοντα υγιή. Οι διατάσεις αυτές είναι ιδιαίτερα σημαντικές για όσους συμμετέχουν περιστασιακά σε αθλητικές δραστηριότητες και σε όσους έχουν περιττά κιλά και κάνουν καθιστική ζωή.

Ένας ειδικευμένος φυσικοθεραπευτής μπορεί να σας δείξει πως να κάνετε διατάσεις του αχιλλείου, καθώς και ποιες ασκήσεις μπορούν να τον δυναμώσουν.