Καρκίνος του προστάτη: Οι άνδρες πεθαίνουν από φόβο και… ντροπή

Ακόμη και σήμερα, υπάρχουν άνδρες που πεθαίνουν από καρκίνο του προστάτη, εξαιτίας του φόβου αλλά και της αμηχανίας που τους προκαλεί η ιδέα της επίσκεψης στο γιατρό τους. Ο φόβος τους αφορά κυρίως τη διάγνωση και τις επιπτώσεις της θεραπείας ενώ, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, νιώθουν ότι οι ιατρικές εξετάσεις και οι συζητήσεις για τα «προσωπικά» τους προβλήματα παραβιάζουν την ιδιωτική τους ζωή και θίγουν τον ανδρισμό τους.

«Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο πιο συχνός καρκίνος των ανδρών, ιδιαίτερα όσων έχουν περάσει τα 65. Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία, περίπου το 60% των περιστατικών αφορούν σ’ αυτές τις ηλικίες. Μόνο στις ΗΠΑ το 2017 διαγνώστηκαν περίπου 161.000 νέα περιστατικά και σημειώθηκαν περίπου 26.700 θάνατοι απ’ τη νόσο. Παρόλα αυτά, πρόκειται για μια  μορφή καρκίνου που έχει υψηλές πιθανότητες ίασης, αρκεί να διαγνωστεί εγκαίρως και να εφαρμοστεί η ενδεδειγμένη θεραπεία», επισημαίνει ο χειρουργός ουρολόγος ανδρολόγος Δρ. Nίκος Μερτζιώτης, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Ωστόσο, συχνά, οι άνδρες αρνούνται να απευθυνθούν σε γιατρό, αφενός γιατί φοβούνται τη διάγνωση, τις ιατρικές διαδικασίες και τις επιπτώσεις της θεραπείας στη σεξουαλική τους ζωή, αφετέρου γιατί το κοινωνικό πρότυπο τους «επιβάλλει» να είναι ισχυροί, να μην ζητούν βοήθεια και να μην δείχνουν αδυναμία. Το γεγονός αυτό έχει ιδιαίτερο αντίκτυπο στην πρόγνωση των ασθενών, δεδομένου ότι τα άτομα που διαγιγνώσκονται σε πρώιμο στάδιο έχουν 98% πιθανότητες να επιβιώσουν τουλάχιστον για μια δεκαετία, ενώ το ποσοστό αυτό μειώνεται στο 22% για τις περιπτώσεις που λαμβάνουν διάγνωση σε προχωρημένη νόσο.

Τι έδειξε η μελέτη

Η έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Journal of Psychosocial Oncology, διεξήχθη σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη, ηλικίας 57-83 ετών.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Bath, ανέλυσαν συνεντεύξεις των εθελοντών και διαπίστωσαν ότι δεν επιθυμούσαν να εξεταστούν ή ντρέπονταν να μιλήσουν στους ειδικούς για σεξουαλικά προβλήματα, τα οποία μπορεί να αποτελούν τα πρώτα συμπτώματα της νόσου.

Ειδικότερα, με την αρνητική στάση των συμμετεχόντων απέναντι στην αναζήτηση βοήθειας σχετίστηκαν οι εξής παράγοντες: ο «επαπειλούμενος» ανδρισμός, ο φόβος της ασθένειας, οι ιατρικές και θεραπευτικές διαδικασίες και η αμηχανία, ως συνέπεια των  ιατρικών εξετάσεων, της επικοινωνίας με τους ειδικούς και της αποκάλυψης συμπτωμάτων που σχετίζονται με τη σεξουαλική ζωή. Επιπλέον, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι ασθενείς εξακολουθούν να βλέπουν τα προειδοποιητικά σημάδια της νόσου ως δευτερεύοντα και ασήμαντα.

Υπερισχύει ο φόβος στην Ελλάδα

Ενώ στη μελέτη του Πανεπιστημίου του Bath ως βασικό εμπόδιο στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη αναδείχθηκε η αμηχανία, στη χώρα μας, αυτό που αποτελεί βασικό ανασταλτικό παράγοντα στην αναζήτηση ιατρικής βοήθειας είναι ο φόβος, όπως προκύπτει από την καθημερινή κλινική πράξη.

«Η παιδεία μας γύρω από τα θέματα πρόληψης βρίσκεται σε πολύ κατώτερα επίπεδα σε σχέση με τις άλλες μεσογειακές χώρες, όπως είναι η Γαλλία, η Ιταλία, η Ισπανία. Εκεί τα παιδιά μαθαίνουν από μικρά ότι ο καρκίνος είναι μία πάθηση που μπορεί να θεραπευτεί. Στην Ελλάδα οι ασθενείς και το περιβάλλον τους δεν δέχονται καν να ακούσουν τη λέξη, ενώ δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις που κατακρίνουν τους γιατρούς που την χρησιμοποίησαν για να ανακοινώσουν τη διάγνωση. Μέχρι πρότινος, τον καρκίνο τον αποκαλούσαμε το “κακό”, τον “έξω από ‘δω”, ενώ μέχρι και σήμερα αναφέρεται συχνά ως  “επάρατη νόσος”.  Ωστόσο, το μεγαλύτερο ποσοστό των καρκίνων αυτή τη στιγμή θεραπεύεται και ένα μεγάλο ποσοστό αντιμετωπίζεται προσφέροντας πολλά χρόνια ζωής με την πάθηση», αναφέρει ο Δρ Μερτζιώτης.

Εκτός από τη διάγνωση ένας άλλος μεγάλος φόβος των ανδρών είναι οι επιπτώσεις της θεραπείας στη σεξουαλική τους λειτουργία και την αναπαραγωγική τους ικανότητα.  «Οι ριζικές θεραπείες (χειρουργείο, ακτινοβολία) έχουν αναπόφευκτες επιπτώσεις στη στυτική λειτουργία, η οποία ωστόσο μπορεί να επανέλθει μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, είτε με φαρμακευτική αγωγή, είτε με χειρουργική επέμβαση. Επίσης, η απώλεια της εκσπερμάτισης, ως αποτέλεσμα της θεραπείας, αποτελεί ένα σημαντικό αντικίνητρο, δεδομένου ότι ολοένα και περισσότεροι άνδρες προσβάλλονται σε νεαρότερη ηλικία (40-50 ετών) πριν ακόμα τεκνοποιήσουν», τονίζει ο ειδικός.

Η θεραπεία της νόσου σήμερα

Η πρώιμη διάγνωση παίζει καθοριστικό ρόλο στην έκβαση της νόσου. Η καθυστερημένη διάγνωση έχει ως αποτέλεσμα την εξάπλωση της νόσου και σε άλλα μέρη του σώματος. Σε αυτήν την περίπτωση η θεραπεία περιλαμβάνει χημειοθεραπεία και ορμονοθεραπεία. Όταν, όμως, η διάγνωση τίθεται εγκαίρως οι διαθέσιμες θεραπείες που μπορούν να οδηγήσουν στην ίαση είναι αρκετές. Μια πολλά υποσχόμενη είναι η εστιακή θεραπεία που στοχεύει στην καταστροφή των όγκων, χωρίς να προκαλεί παρενέργειες. Ουσιαστικά αφορά σε μια ποικιλία μη επεμβατικών τεχνικών που εκτελούνται χωρίς ανάγκη νοσηλείας και γενικής αναισθησίας.

«Πρόκειται για  μια καινούργια μέθοδο απεικόνισης, η οποία συνδυάζει τη μαγνητική τομογραφία του προστάτη με το διορθικό υπερηχογράφημα. Πραγματοποιείται με τη λήψη μιας τρισδιάστατης εικόνας του προστάτη αλλά και της βλάβης (του όγκου) και  τοποθέτηση των εικόνων στον υπέρηχο που εκτελείται παράλληλα. Ένας αισθητήρας μας καθοδηγεί απευθείας στη βλάβη για τη λήψη βιοψίας, με απόλυτη ακρίβεια, μόνο από την ύποπτη εστία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μικρότερο έως μηδενικό ποσοστό λοιμώξεων και τριπλάσιο ποσοστό ανίχνευσης  καρκίνων σε σχέση με τη συμβατική μέθοδο. Μόλις η βλάβη με ιστολογική αποδειχθεί ότι είναι καρκινική τότε με εξαιρετική  ακρίβεια καταστρέφεται, απευθείας με βελόνα (που φέρει την ίνα του laser) δια μέσω του δέρματος χωρίς τομή, αφήνοντας άθικτα τα υγιή κύτταρα και τους ιστούς του προστάτη», μας εξηγεί ο Δρ. Μερτζιώτης.

Η εστιακή θεραπεία έχει αρχίσει ήδη και εφαρμόζεται  σε γνωστά κέντρα στην Αμερική και σε πολύ λίγα κέντρα της Ευρώπης. Στη χώρα μας διενεργείται από τον  Δρ. Μερτζιώτη και την ομάδα του με πολύ καλά αποτελέσματα όπως αυτά παρουσιάσθηκαν από τον ίδιο και την ομάδα του στο πρόσφατο διεθνές συνέδριο για την εστιακή θεραπεία του καρκίνου του προστάτη που έγινε  στην Ολλανδία.