Καρκίνος του προστάτη: σχετίζεται με σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσο;

Τη συσχέτιση μιας συχνά σεξουαλικά μεταδιδόμενης λοίμωξης, γνωστή ως τριχομονίαση, με τον καρκίνο του προστάτη υποδεικνύουν όλο και περισσότερες μελέτες. Επιστήμονες υποστηρίζουν ότι οι πιθανότητες εμφάνισης του συγκεκριμένου καρκίνου αυξάνονται στους άνδρες που έχουν μολυνθεί.

«Προκαλούμενη από το ένα μικροσκοπικό, μονοκύτταρο πρωτόζωο-παράσιτο, το Trichomonas vaginalis, η τριχομονίαση (οι κοινά λεγόμενες τριχομονάδες) είναι μία από τις πιο συχνές σεξουαλικά μεταδιδόμενες νόσους. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας φορείς του είναι περίπου 275 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, εκ των οποίων οι περισσότεροι από τους  μισούς είναι άνδρες. 

Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο δεύτερος συνηθέστερος καρκίνος στους άνδρες και αντιπροσωπεύει περίπου το 8% του συνόλου των νέων περιπτώσεων καρκίνου. Σύμφωνα με μελέτες, 1 στις 5 νέες διαγνώσεις καρκίνου στους άνδρες θα αφορά στον καρκίνο του προστάτη. Είναι φανερός λοιπόν ο λόγος που ερευνητές θέλησαν να ερευνήσουν την πιθανότητα σύνδεσης των δύο νόσων και την αιτία, καθώς η εύρεση σχέσης μπορεί να μειώσει το ποσοστό των νέων περιστατικών», επισημαίνει ο χειρουργός ουρολόγος ανδρολόγος Δρ. Nίκος Μερτζιώτης, διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Σε μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια και του Πανεπιστημίου του Sassari στην Ιταλία, που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), εξέτασε τη σχέση μεταξύ του καρκίνου του προστάτη και του παρασίτου Trichomonas vaginalis που προκαλεί την τριχομονίαση και ανακάλυψε ότι το παράσιτο εκκρίνει μια πρωτεΐνη που διεγείρει την ανάπτυξη των κυττάρων του προστάτη και επίσης προκαλεί μια φλεγμονώδη αντίδραση, η οποία οι ερευνητές υποψιάζονται ότι ενισχύει την εξαλλαγή των κυττάρων σε καρκινικά κύτταρα. Αυτή η πρωτεΐνη (TvMIF) - είναι αξιοσημείωτα παρόμοια με μια άλλη πρωτεΐνη που βρίσκεται αυξημένη σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη, την HuMIF.

«Η τριχομονιάση είναι μια ιάσιμη νόσος, από την οποία μπορεί να απαλλαχθεί κάποιος απλά λαμβάνοντας αντιβίωση. Το πρόβλημα είναι ότι η συντριπτική πλειονότητα των ανδρών δεν παρουσιάζει συμπτώματα -που σύμφωνα με εκτιμήσεις ξεπερνά το 70% των ανθρώπων που έχουν μολυνθεί- οπότε δεν γνωρίζουν ότι είναι μολυσμένοι και γι’ αυτό δεν αναζητούν θεραπεία», σημειώνει ο Δρ. Μερτζιώτης. Είναι, δηλαδή, μια νόσος που είναι εύκολο να θεραπευτεί αλλά δύσκολο να διαγνωστεί, εξαιτίας της μεγάλης πιθανότητας έλλειψης συμπτωμάτων.

Η πρόληψη, ωστόσο, είναι η καλύτερη στάση ζωής. Η λήψη προφυλακτικών μέτρων κατά τη σεξουαλική πράξη μπορεί να προστατεύσει από τη μετάδοση της νόσου. Παρότι οι περισσότεροι άνδρες με τριχομονίαση είναι ασυμπτωματικοί, μερικοί μπορεί να εκδηλώσουν συμπτώματα, στα οποία περιλαμβάνονται κνησμός ή ερεθισμός στο πέος, αίσθηση καύσου μετά από την ούρηση ή την εκσπερμάτιση, συχνουρία, δυσουρία ή έκκριση υγρού από την ουρήθρα. Οι γυναίκες με τη λοίμωξη που έχουν οποιαδήποτε συμπτώματα μπορεί να παρατηρήσουν κνησμό, αίσθηση καύσου, ερυθρότητα ή πόνο στα γεννητικά όργανα, δυσφορία στην ούρηση ή εκκρίσεις που είναι διαυγείς, άσπρες ή κίτρινο-πράσινες. Ο εντοπισμός και η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να προστατεύσει τους άνδρες από τη μετάδοση της νόσου.

Η συγκεκριμένη μελέτη υποδεικνύει έναν πιθανό τρόπο με τον οποίο το παράσιτο Trichomonas vaginalis ενθαρρύνει τα κύτταρα του καρκίνου του προστάτη να μεγαλώσουν και να αναπτυχθούν ταχύτερα. Υποστηρίζει δε προηγούμενη μελέτη, που είχε δημοσιευθεί στο Journal of the National Cancer Institute, η οποία διαπίστωσε ότι οι άνδρες με αντισώματα έναντι του T. vaginalis είχαν διπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξουν μια επιθετική μορφή καρκίνου του προστάτη που κάνει μεταστάσεις εκτός προστάτη και η οποία είναι δύσκολο να θεραπευτεί.

Είναι γνωστό ότι η θεραπεία του καρκίνου του προστάτη που δεν είναι εντοπισμένος αλλά έχει εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος έγκειται στη χημειοθεραπεία και στην ορμονοθεραπεία. Όταν, όμως, ο συγκεκριμένος καρκίνος εντοπιστεί εγκαίρως οι διαθέσιμες θεραπείες που μπορούν να οδηγήσουν στην ίαση είναι αρκετές. Μια πολλά υποσχόμενη είναι η εστιακή θεραπεία που στοχεύει στην καταστροφή των όγκων, χωρίς να προκαλεί παρενέργειες. Ουσιαστικά αφορά σε μια ποικιλία μη επεμβατικών τεχνικών που εκτελούνται χωρίς ανάγκη νοσηλείας και γενικής αναισθησίας.

«Πρόκειται για  μια καινούργια μέθοδο απεικόνισης, η οποία συνδυάζει τη μαγνητική τομογραφία του προστάτη με το διορθικό υπερηχογράφημα. Πραγματοποιείται με τη λήψη μιας τρισδιάστατης εικόνας του προστάτη αλλά και της βλάβης (του όγκου) και  τοποθέτηση των εικόνων στον υπέρηχο που εκτελείται παράλληλα. Ένας αισθητήρας μας καθοδηγεί απευθείας στη βλάβη για τη λήψη βιοψίας, με απόλυτη ακρίβεια, μόνο από την ύποπτη εστία. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μικρότερο έως μηδενικό ποσοστό λοιμώξεων και τριπλάσιο ποσοστό ανίχνευσης  καρκίνων σε σχέση με τη συμβατική μέθοδο. Μόλις η βλάβη με ιστολογική αποδειχθεί ότι είναι καρκινική τότε με εξαιρετική  ακρίβεια καταστρέφεται, απευθείας με βελόνα (που φέρει την ίνα του laser) δια μέσω του δέρματος χωρίς τομή, αφήνοντας άθικτα τα υγιή κύτταρα και τους ιστούς του προστάτη», μας εξηγεί ο Δρ. Μερτζιώτης.

Η εστιακή θεραπεία έχει αρχίσει ήδη και εφαρμόζεται  σε γνωστά κέντρα στην Αμερική και σε πολύ λίγα κέντρα της Ευρώπης. Στη χώρα μας πραγματοποιείται από τον  Δρ. Μερτζιώτη και την ομάδα του.

Άλλη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον που έχει δημοσιευθεί στο PLoS Pathogens, έδειξε ότι το παράσιτο που προκαλεί την τριχομονίαση ενεργοποιεί μια σειρά πρωτεϊνών, η τελευταία από τις οποίες εξασφαλίζει ότι οι πρωτεΐνες παραμένουν ενεργές. Η εκ των συγγραφέων Siobhan Sutcliffe, επιδημιολόγος του Πανεπιστημίου της Ουάσινγκτον είχε παλαιότερα διεξάγει και άλλη μελέτη, τα αποτελέσματα της οποίας έδειξαν ότι οι μολυσμένοι άνδρες έχουν 40% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του προστάτη. Μια άλλη από το Χάρβαρντ βρήκε ακόμη μεγαλύτερη πιθανότητα καρκίνου στους μολυσμένους άνδρες.

«Οι έρευνες συνεχίζονται και η γνώση του μηχανισμού πίσω από τον συσχετισμό μεταξύ τριχομονίασης και καρκίνου του προστάτη θα οδηγήσει σε καλύτερη διάγνωση και θεραπεία. Το σημαντικό είναι οι άνδρες να ελέγχονται για τη λοίμωξη προκειμένου να μειώσουν τις πιθανότητες να νοσήσουν από τον συγκεκριμένο καρκίνο», καταλήγει ο Δρ. Μερτζιώτης.