Όραση: «Καμπανάκι» για τους 20άρηδες διαβητικούς

Τα οφθαλμολογικά προβλήματα και η τύφλωση μπορεί θεωρητικά να μην αφορούν τα παιδιά και τους εφήβους με σακχαρώδη διαβήτη. Μια νέα έρευνα, όμως, αποκαλύπτει ότι δυστυχώς εκδηλώνονται πολύ νωρίτερα απ’ όσο νομίζουν.

Η έρευνα, που πραγματοποιήθηκε από επιστήμονες του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν, έδειξε ότι περισσότεροι από ένας στους πέντε νέους με τύπου 1 διαβήτη και το 7% όσων έχουν τύπου 2 διαβήτη, εκδηλώνουν μία σοβαρή πάθηση των ματιών πριν καλά-καλά φτάσουν στα 24 τους χρόνια.

Η πάθηση είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και οφείλεται σε βλάβες που υφίστανται τα μικροσκοπικά αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδή από τη συνεχή έκθεση σε υψηλά επίπεδα σακχάρου.

Ο αμφιβληστροειδής είναι ο φωτοευαίσθητος χιτώνας των ματιών που βρίσκεται στο πίσω μέρος τους και φέρει τα κύτταρα-υποδοχείς του φωτός, χάρη στα οποία βλέπουμε. Οι βλάβες σε αυτόν αποτελούν τον κύριο λόγο απώλειας όρασης σε άτομα ηλικίας 20-65 ετών στις χώρες της Δύσης, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας.

Η αξιολόγηση της όρασης 4.008 παιδιών και εφήβων ηλικίας κάτω των 21 ετών αποκάλυψε ενδείξεις διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας ακόμα και σε παιδιά ηλικίας 6 ετών!

«Υπάρχει η αντίληψη ότι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι πολύ σπάνια στους νέους με διαβήτη», δήλωσε η κύρια ερευνήτρια Δρ. Σοφία Γουάνγκ, από το Τμήμα Οφθαλμολογίας και Οπτικών Επιστημών του πανεπιστημίου. «Αυτό όμως είναι λάθος. Ελπίζουμε ότι τα ευρήματά μας θα συμβάλλουν στην ενημέρωση των παιδιάτρων και των άλλων παρόχων Yγείας για τη σημασία που έχει να παραπέμπουν τακτικά τους μικρούς ασθενείς τους στους οφθαλμιάτρους για να γίνεται προληπτικός έλεγχος για τη νόσο».

Στη νέα μελέτη συμμετείχαν νεοδιαγνωσθέντες ασθενείς με τύπου 1 ή τύπου 2 διαβήτη, που είχαν ηλικία 21 ετών ή μικρότερη. Έως το τέλος της περιόδου παρακολούθησης (κατά μέσο όρο ήταν λίγο παραπάνω από 3 χρόνια), το 14% από αυτούς είχαν εκδηλώσει διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.

Ειδικότερα, από τους 2.240 νέους με διαβήτη τύπου 1, το 20,1% είχαν εκδηλώσει την οφθαλμοπάθεια μέσα σε 3,2 χρόνια παρακολούθησης, ενώ από τους 1.768 νέους με διαβήτη τύπου 2, το 7,2% εκδήλωσαν τη νόσο μέσα σε 3,1 χρόνια παρακολούθησης.

Όπως έγραψαν οι επιστήμονες σε πρόσφατο τεύχος του περιοδικού  Ophthalmology, το οποίο εκδίδει η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας (AAO), ανακάλυψαν ότι οι νέοι με τύπου 1 διαβήτη εκδηλώνουν διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ταχύτερα απ’ ό,τι οι συνομήλικοί τους με τύπου 2 διαβήτη.

Κατά το παρελθόν, λένε οι ερευνητές, τα περισσότερα παιδιά που έπρεπε να παρακολουθούν και να ρυθμίζουν το σάκχαρό τους έπασχαν από τύπου 1 διαβήτη που είναι ένα αυτοάνοσο νόσημα. Σήμερα, όμως, σχεδόν οι μισοί έφηβοι που διαγιγνώσκονται με διαβήτη έχουν την τύπου 2 μορφή που συνδέεται με την παχυσαρκία και την καθιστική ζωή.

Οι επιστήμονες του Μίσιγκαν ήθελαν να μάθουν περισσότερα για τους παράγοντες κινδύνου για διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια στους ανηλίκους και αν οι κατευθυντήριες οδηγίες για τον προληπτικό οφθαλμολογικό έλεγχο επαρκούν για την έγκαιρη ανίχνευση της νόσου.

«Η μελέτη τους έδειξε πως οι νέοι με αρρύθμιστο σάκχαρο, όπως αυτό καθορίζεται από τα επίπεδα της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης (HbA1c), υπονομεύουν την όρασή τους. Κάθε αύξηση της HbA1c κατά 1%, συνοδευόταν με αύξηση 20% του κινδύνου για διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια στους νέους με τύπου 1 διαβήτη και 30% σε όσους είχαν τύπου 2 διαβήτη» σχολιάζει ο Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, MD, χειρουργός οφθαλμίατρος, ιδρυτής και επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Οφθαλμολογίας LaserVision, καθηγητής Οφθαλμολογίας Πανεπιστημίου Νέας Υόρκης, NYU Medical School.

Και συνεχίζει: «Ο κύριος λόγος για τον οποίο συνιστάται στα άτομα με διαβήτη να ελέγχουν τακτικά την όρασή τους, είναι για να εντοπίζονται τυχόν αλλαγές στα αιμοφόρα αγγεία του αμφιβληστροειδή, γιατί στα αρχικά της στάδια η νόσος δεν επηρεάζει την όραση και έτσι δεν γίνεται αντιληπτή. Οι ισχύουσες κατευθυντήριες οδηγίες συνιστούν να αρχίζει ο οφθαλμολογικός έλεγχος 3-5 χρόνια μετά την αρχική διάγνωση του διαβήτη. Ωστόσο η νέα έρευνα έδειξε πως όταν συμβεί αυτό, πάνω από 18% των νέων με τύπου 1 διαβήτη έχουν ήδη αναπτύξει διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Με άλλα λόγια, η νόσος μπορεί να έχει ήδη εξελιχθεί αρκετά, αν περάσει η πρώτη πενταετία χωρίς να γίνει έλεγχος της όρασης».

Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι πάρα πολύ συχνή. Αν και ακριβή στοιχεία για τον αριθμό των κρουσμάτων δεν υπάρχουν, διεθνής μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2012 στο περιοδικό Diabetes Care υπολόγισε ότι 93 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από αυτήν, ενώ 28 εκατομμύρια έχουν τόσο εξελιγμένη μορφή της νόσου ώστε κινδυνεύουν να τυφλωθούν.

Έχει επίσης υπολογιστεί ότι το τουλάχιστον 90% των νέων κρουσμάτων θα μπορούσαν να αποφευχθούν, αν αντιμετωπίζονταν εγκαίρως και σωστά και γινόταν τακτικός προληπτικός έλεγχος των ματιών.

Αυτός είναι και ο λόγος που «έχει ζωτική σημασία να γίνεται τουλάχιστον μία φορά τον χρόνο προληπτικός οφθαλμολογικός έλεγχος σε όλους τους ασθενείς με διαβήτη - και από αυτή τη σύσταση δεν εξαιρούνται τα παιδιά και οι έφηβοι» καταλήγει ο Δρ. Κανελλόπουλος.