Φως και
άνθρωπος... σκιά το αποτέλεσμα!
Ποιος
άνθρωπος δεν έχει παίξει με την σκιά του στο φως του ήλιου;
Από τα
Αρχαία Χρόνια το Θέατρο Σκιών εμφανίζεται ως μέσω θρησκευτικής λατρείας κατά τα
Ελευσίνια και Καβείρια Μυστήρια όπου στα Δρώμενα και Θεώμενα οι σκιές των
ανθρώπων γεννημένες από τις φωτιές των ξύλων που έκαιαν έπεφταν σε ένα λευκό
πανί παριστάνοντας οντότητες και θεότητες.
Σήμερα
εκπρόσωπος του Θεάτρου Σκιών στην Ελλάδα μας είναι ο Καραγκιόζης, ο γνωστός
καμπούρης και καλοσυνάτος ήρωας μας που ως γνωρίζουμε έρχεται στην Ελλάδα
επιστρέφοντας από την Ασία και την Περιοχή της σημερινής Τουρκίας. Οι Οθωμανοί
της περιοχής αυτής πήραν και μετάλλαξαν το δικό μας Θρησκευτικό Θέατρο
Σκιών, που το γνώρισαν από την διάδοση
του μέσω του Μεγάλου Αλεξάνδρου και το διαμόρφωσαν στα μέτρα τους, με τους
ήρωες τους να είναι άψυχο υλικό οι
λεγόμενες φιγούρες, αφού απαγορεύει η θρησκεία τους το θέατρο με ανθρώπους,
έτσι δημιουργούν τον δικό τους ήρωα Karagoz.
Η
είσοδος όμως στην Ελλάδα όπως και η καθιέρωση της φιγούρας του Καραγκιόζη ως
Έλληνα ξεκίνησε κατά την περίοδο της εισόδου του Αλή Πασά στα Γιάννενα όπου στο
Σαράι του παιζόταν Καραγκιόζης στην Ελληνική γλώσσα. Έτσι ο Καραγκιόζης βγαίνει
στα Γιαννιώτικα καφενεία και από εκεί ταξιδεύει στην γενέτειρα της ουσιώδης
μετάλλαξης του στην Πάτρα όπου καθολικά
μεταμορφώνεται και αποκτά τα Ελληνικά στοιχεία από τον Πατρινό Καραγκιοζοπαίχτη
Δημήτρη Σαρδούνη ή αλλιώς Μίμαρο. …
Ο
Καραγκιόζης πλέον χάνει την τούρκικη βία και βωμολοχία που καθιστούσε την
παρουσίαση του ως ένα Θέατρο του περιθωρίου μόνο για άνδρες αφού λόγο της
υπόστασης του απαγορευόταν η παρακολούθηση σε παιδιά και γυναίκες.
Εκ τότε
ο Καραγκιόζης αναμορφωμένος πλέον, αποτελεί το κατ’ εξοχήν Ελληνικό Παραδοσιακό
Θέατρο Σκιών που με πληρότητα στον μπερντέ του περιλαμβάνει όλη την Ελλάδα μέσα
από παρουσία χαρακτήρων όπως ο Μπαρμπαγιώργος (αληθινή μορφή), ο Ζακυνθινός
Σιορ Διονύσιος, ο Πειραιώτης μάγκας Σταύρακας (αληθινή μορφή) κ.α. Το δε
ρεπερτόριο του Καραγκιόζη περιλαμβάνει όλη την λαογραφία των μύθων, των
δοξασιών, των ιστοριών και πολλών άλλων δρώμενων της Ελλάδας που αναβιώνουν με
μύθους και αλήθειες στην κάθε εκάστοτε παράσταση.
Σήμερα
το Θέατρο Σκιών και ο Καραγκιόζης αποτελεί αντικείμενο Ειδικής Μελέτης για τους
Θεατρολόγους Επιστήμονες που με ευλάβεια και σοβαρότητα κατατάσσουν αυτό το
είδος Θεάτρου στα ποιο δύσκολα και σύνθετα είδη Τέχνης.
Για
τους Έλληνες όμως και δε της Επαρχίας, ο περιορισμός της γνώσης και της
κουλτούρας για την Τέχνη γενικά όπως και την σημασία της σπουδαιότητας του
Θεάτρου Σκιών, τους οδηγεί στο να χαρακτηρίζουν τον Καραγκιόζη ως ένα απλό
παιδικό θέαμα και μόνο, δημιουργώντας έτσι την άρνηση της εξέλιξης στον
πολιτισμό που τόσο χρειαζόμαστε και ειδικά στην περιοχή μας.
Σπανίζουν
σήμερα οι Δήμοι και οι Σύλλογοι που έχουν γνώση του Πολιτισμού και της
Λαογραφίας, έτσι σπάνια συναντούμε μέσα στις εκδηλώσεις αυτών να περιλαμβάνουν
και το Θέατρο Σκιών, θεωρώντας (λανθασμένα βεβαίως) ότι η όποια ξενόφερτη
κουλτούρα που αλλοιώνει τα Εθνικά μας Χαρακτηριστικά ή άλλοτε η λανθάνουσα
εντύπωση της πλειάδας των ρυπογόνων γυφτοσυγκροτημάτων με τα άδεια μπουκάλια
μπίρας και τους αρκουδισμούς που δεν συνάδουν καν με χορό αποτελούν δείγμα
Πολιτισμού και Λαογραφίας.
Για την
Ήπειρο, φρόντισα ως έχων καταγωγή από την Δήμο Ζηρού να δημιουργήσω με πολύ
κόπο και χρόνο αλλά και λοιπές δαπάνες μέσω του ομώνυμου Πολιτιστικού μας Φορέα
Καραγκιόζη, την ΠΑΡΑΓΚΑ ΤΟΥ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗ ΣΤΗΝ ΡΩΜΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΖΗΡΟΥ, ένα χώρο που
στεγάζεται από το 2010 - 2011 αδιάλειπτα στο πρώην Δημ. Σχολείο Ρωμιάς και
αποτελεί μοναδικότητα για όλη την Δυτική Ελλάδα, όπου μπορεί ο καθένας Ιδιώτης,
Σύλλογος, Σχολείο κλπ... να γνωρίσει μέσα από μια διαρκώς ανανεωμένη Έκθεση
Φιγούρων την Ιστορία, την Λαογραφία και την εν γένει Πολιτισμική Κληρονομιά του
Καραγκιόζη, επίσης στον χώρο αυτό μπορείτε να παρακολουθήσετε Παραστάσεις,
Αφηγήσεις Παραμυθιού και άλλα δρώμενα τα οποία παρέχουμε ΔΩΡΕΑΝ για όλους,
δυστυχώς... χωρίς καμία βοήθεια από τον Δήμο μας ο οποίος μάλιστα επιδιώκει και
την καταστολή αυτής της προσπάθειας μας μέσω της αγνωμοσύνης και του εγωισμού
που τον χαρακτηρίζει.
Παραθέτω
δε, κάλεσμα στις Σχολικές Επιτροπές των Δήμων, τα Σχολεία και τους Συλλόγους
Γονέων της περιοχής μας και όχι μόνο να επισκεφτούν τον Πολιτισμικό μας Χώρο
όπως και να συμπεριλάβουν τον Καραγκιόζη ως θέαμα στις δράσεις τους,
μεταβάλλοντας την απαξίωση σε ενδιαφέρον, της Τέχνης που τα Πανεπιστήμια
ασχολούνται μαζί της, ο Καραγκιόζης έχει πολλά να δώσει στην εκπαίδευση ενώ
μπορεί να αποτελέσει εργαλείο διαπαιδαγώγησης και εκμάθησης στα χέρια των
Εύστροφων, Δημιουργικών και Ικανών Διδασκάλων.
Ο
Καραγκιόζης αποτελεί Σύμβολο και Σήμα Κατατεθέν του Απόλυτου Έλληνα, του
αντιστεκόμενου στην αδικία, του Πατριώτη, του πολιτικοποιημένου αλλά
ακομμάτιστου, του ασυμβίβαστου, του Ελεύθερου!
Ο
Καραγκιόζης δεν είναι μια λέξη οικείας βρισιάς αλλά ένας χαρακτηρισμός μετάλλιο
τιμής κάθε Έλληνα.
Αναμφισβήτητα
όσο υπάρχει φως θα υπάρχει σκιά και όσο θα υπάρχει σκιά θα υπάρχει ο
Καραγκιόζης.
Γιώργος Ηπειρώτης
(Καραγκιοζοπαίχτης)