Αριθ.
πρωτ. 2598
Αθήνα
10-02-2015
Η
«ΗΠΕΙΡΟΣ ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ»
με τη
μεγάλη επιτυχία της στάθηκε αντάξια στο έργο του δημιουργού και την προνομιακή σχέση του με την Ήπειρο
Η «Ήπειρος του Θόδωρου Αγγελόπουλου», ο τριήμερος
κύκλος εκδηλώσεων που συνδιοργάνωσαν η Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδας, η
Περιφέρεια Ηπείρου, ο Δήμος Ιωαννιτών και το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών,
κέρδισε με τον καλύτερο τρόπο ένα μεγάλο και δύσκολο στοίχημα, να σταθεί
πραγματικά αντάξια στο έργο του κορυφαίου δημιουργού και την προνομιακή σχέση
του με την Ήπειρο που αποτέλεσε την ανεξίτηλη αφετηρία του και μια αέναη
επιστροφή του. Συνετέλεσαν πολλά και πολλοί σε αυτό.
Το κύρος των συνδιοργανωτών και η ευρύτητα της
συνδιοργάνωσης, το πλούσιο πρόγραμμα, οι σημαντικότατοι συμμετέχοντες, η
παρουσία της οικογένειας του αξέχαστου δημιουργού, διαμόρφωσαν εξαρχής ένα
υποσχετικό πλαίσιο. Η υψηλή ποιότητα του συνόλου των εκδηλώσεων στις
παρουσιάσεις, τις συζητήσεις, το κινηματογραφικό, μουσικό και ποιητικό αναλόγιο
ανταποκρίθηκαν με τον καλύτερο τρόπο στις υψηλές προσδοκίες. Και η καλύτερη
επιβεβαίωση ήταν ο τρόπος που τα Γιάννενα αγκάλιασαν την «Ήπειρο του Θόδωρου Αγγελόπουλου» με την
πάνδημη συμμετοχή τους, με κατάμεστες τις αίθουσες του Πολιτιστικού Πολυχώρου
«Δ. Χατζής» και «Β. Πυρσινέλλας» σε όλες τις εκδηλώσεις.
Ο κύκλος εκδηλώσεων ξεκίνησε την Πέμπτη 5
Φεβρουαρίου με την προβολή της «Αναπαράστασης» την οποία χαιρέτησαν ο Πρόεδρος
του Π.Κ.Δ.Ι. Κωνσταντίνος Γκόγκος και ο Γ. Γραμματέας της Π.Σ.Ε. Γιώργος Δόσης.
Την ταινία προλόγισε η αν. Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αιγαίου Ειρήνη Στάθη,
με την οποία έγινε και συζήτηση μετά την προβολή. Την Παρασκευή 6 Φεβρουαρίου
προβλήθηκαν οι «Κυνηγοί», με χαιρετισμό της Διευθύντριας του Π.Κ.Δ.Ι. Μαρίας
Στρατσάνης και του μέλους του Δ.Σ. της Π.Σ.Ε. Μαρίνας Τζάγκου. Την ταινία
προλόγισε ο συνεργάτης του Θ. Αγγελόπουλου Τάκης Κατσέλης ο οποίος απάντησε σε
πλήθος ερωτήσεων και παρεμβάσεων μετά το πέρας της προβολής.
Το Σάββατο 7 Φεβρουαρίου κορυφώθηκε ο κύκλος των
εκδηλώσεων. Το απόγευμα πραγματοποιήθηκε μαζικότατη περιήγηση στα Γιάννενα του
Θόδωρου Αγγελόπουλου, με μια υποβλητική συλλογική ιχνηλασία στα αποτυπώματα του
δημιουργού στην πόλη, από τα «Ναυτάκια» και το Κάστρο ως το Πανδοχείο «Πωγώνι»
που φιλοξένησαν το γύρισμα εμβληματικών σκηνών σε πέντε ταινίες. Οδηγοί της
περιήγησης οι συνεργάτες του Θ. Αγγελόπουλου και ξεχωριστές στιγμές οι προβολές
των σκηνών σε κάθε χώρο και οι ζωντανές μουσικές παρεμβάσεις του πολυφωνικού
συνόλου «Χαονία» και του ακορντεονίστα Ανδρέα Τσεκούρα.
Η κεντρική εκδήλωση του αφιερώματος, το βράδυ του
Σαββάτου στην Αίθουσα «Β. Πυρσινέλλας» στάθηκε η καλύτερη κορύφωση του
σπουδαίου και πλουσιότατου τριήμερου. Οι συνδιοργανωτές εκπροσωπήθηκαν σε
κορυφαίο επίπεδο με τους χαιρετισμούς του Προεδρεύοντα του Δ.Σ. της Π.Σ.Ε.
Σωτήρη Κολιούση, του Περιφερειάρχη Ηπείρου Αλέξανδρου Καχριμάνη και του
Δημάρχου Ιωαννιτών Θωμά Μπέγκα που ανέδειξαν ανάγλυφα το περιεχόμενο της
διοργάνωσης, τη σχέση της Ηπείρου και της πόλης με το έργο του Θ. Αγγελόπουλου,
την ξεχωριστή σημασία του στην ανάδειξη της Ηπείρου, του τόπου και των ανθρώπων
της, του πολιτισμού και της Ιστορικής της σήμανσης και διαδρομής.
Με ένα σφυρί να χτυπά επτά φορές γοργά, και τρεις
φορές αργά, με το rideau να ανοίγει υποβλητικά – ακριβώς όπως ξεκινούσε ο
«Θίασος» - ξεκίνησε το καλλιτεχνικό μέρος της εκδήλωσης. Το κινηματογραφικό,
ποιητικό, μουσικό αναλόγιο υψηλής αισθητικής κι ερμηνευτικής πραγμάτωσης,
αρθρώθηκε από την προβολή επιλεγμένων αποσπασμάτων από το σύνολο των ταινιών
του Θ. Αγγελόπουλου στην Ήπειρο, τις ένθετες ζωντανές μαρτυρίες των Τάκη
Κατσέλη (συνεργάτης από τον «Θίασο» ως το τέλος), Ανδρέα Τσεκούρα
(ακορντεονίστας από το «Θίασο» και μετά), Τάνιας Παλαιολόγου (πρωταγωνίστρια
στο «Τοπίο στην Ομίχλη»), Αλέξανδρου Λαμπρίδη (συνεργάτης από το «Μετέωρο Βήμα
του Πελαργού» μέχρι τέλους), την ομιλία της Πανεπιστημιακού και συνεργάτριας
του δημιουργού Ειρήνης Στάθη καθώς και την προβολή αποσπάσματος από το
ντοκιμαντέρ της Μαργαρίτας Μαντά «Ταξίδι στην Αναπαράσταση».
Η ροή των εικόνων και μαρτυριών διανθίστηκε από ένα
εξαιρετικό μουσικό αναλόγιο, με τη συμμετοχή των κορυφαίων της Ηπειρώτικης
Παράδοσης Γρηγόρη Καψάλη και Γιάννη Παπακώστα, του Ανδρέα Τσεκούρα στο
ακορντεόν και στο πιάνο, του πολυφωνικού συνόλου «Χαονία» και μουσικού συνόλου
από το Δημοτικό Ωδείο Ιωαννίνων σε δύο θέματα από της Ελένης Καραϊνδρου. Το
ποιητικό αναλόγιο άντλησε από ποιήματα και σενάρια του Θ. Αγγελόπουλου, σε
απόδοση Τάνιας Παλαιολόγου. Κορυφαία στιγμή, όταν η κόρη του δημιουργού,
σκηνοθέτρια Ελένη Αγγελοπούλου διάβασε το «Γράμμα προς τον πατέρα» (από το
«Τοπίο στην Ομίχλη»). Η ίδια, μαζί με τη μητέρα της, σύζυγο του δημιουργού,
Φοίβη Αγγελοπούλου παρέλαβαν τιμητική πλακέτα - που φιλοτέχνησε ο σπουδαίος
Ηπειρώτης γλύπτης Θόδωρος Παπαγιάννης και προσέφερε ειδικά για την εκδήλωση
στην Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδας - την οποία επέδωσαν ο
Περιφερειάρχης Ηπείρου Αλέξανδρος
Καχριμάνης και ο Δήμαρχος Ιωαννιτών Θωμάς Μπέγκας.
Ύστατος μουσικός απόηχος της εκδήλωσης, το αγαπημένο
τραγούδι του Θ. Αγγελόπουλου, εκείνο που ακούγεται στην αρχή και στο τέλος της
πρώτης του ταινίας, εκείνο που ξανακούστηκε σε άλλες πέντε ταινίες του, εκείνο
που τον συνόδευσε στο στερνό ταξίδι του, η «Κοντούλα λεμονιά». Απόηχος και το
φίλεμα της καλαίσθητης εκτύπωσης ενός ανέκδοτου ποιήματος του Θ. Αγγελόπουλου
σε κάθε θεατή, με τη φροντίδα της ομάδας εργασίας της Π.Σ.Ε. για το αφιέρωμα.
Την εξαιρετική σκηνοθετική επιμέλεια της εκδήλωσης και την παρουσίαση του
συνόλου των εκδηλώσεων είχε ο Αλέξανδρος Λαμπρίδης, Έφορος Πολιτισμού της
Π.Σ.Ε.
Η Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία Ελλάδας που είχε και
την πρωτοβουλία της διοργάνωσης ευχαριστεί την Περιφέρεια Ηπείρου, τον Δήμο
Ιωαννιτών, το Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννιτών για την καθοριστική συμμετοχή
τους στη συνδιοργάνωση, την οικογένεια του Θ. Αγγελόπουλου, το σύνολο των
συντελεστών των εκδηλώσεων.
Ευχαριστεί, επίσης, τους χορηγούς που στήριξαν
αποφασιστικά τη διοργάνωση, τα MITSIS HOTELS, την AEGEAN, ην ΕΚΟ, την PEUGEOT, το ΑΡΧΟΝΤΙΚΟΝ ΖΑΡΚΑΔΑ,
τη χορηγό επικοινωνίας ERTOPEN και την αστική μη κερδοσκοπική «ΑΠΕΙΡΟΣ» που
διέθεσε οπτικοακουστικό εξοπλισμό. Η Π.Σ.Ε. ευχαριστεί τον κόσμο που με τη
συμμετοχή του έκανε δική του υπόθεση τη μεγάλη επιτυχία των εκδηλώσεων, τα
τοπικούς ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, τις εφημερίδες που βοήθησαν
στην προβολή τους.
Μετά από τα «400 χρόνια από την επανάσταση του
Διονυσίου», την εξαιρετική και μαζικότατη εκδήλωση που διοργάνωσε η Π.Σ.Ε. το
2011 στο Ιτς Καλέ, η «Ήπειρος του Θ. Αγγελόπουλου» ανέβασε πολύ υψηλότερα τον
πήχη, εγγράφοντας τις καλύτερες υποθήκες για τα επόμενα βήματα της Π.Σ.Ε. στην
Ήπειρο και την Αποδημία.
Το
Γραφείο Τύπου της ΠΣΕ
***
ΧΑΙΤΕΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΗ ΚΟΛΙΟΥΣΗ Α’ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΟΥ
ΔΣ ΤΗΣ ΠΣΕ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ «Η ΗΠΕΙΡΟΣ ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ»
ΓΙΑΝΝΕΝΑ, ΣΑΒΒΑΤΟ 7 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2015
Κε Περιφερειάρχη,
Κε Δήμαρχε,
Κε Πρύτανη,
Αγαπητοί καλεσμένοι μας
Συμπατριώτες
Από μέρους του ΔΣ της Πανηπειρωτικής Συνομοσπονδίας
Ελλάδας σας ευχαριστώ που τιμάτε με την παρουσία σας την τελευταία μέρα του
τριήμερου κύκλου των εκδηλώσεων Η ΗΠΕΙΡΟΣ ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ.
Θέλω
να ευχαριστήσω όλους όσοι συνέβαλαν στη διοργάνωση της εκδήλωσης:
• Την
οικογένεια του Θόδωρου Αγγελόπουλου που είχε και την ευγενική καλοσύνη να
παρευρίσκεται μαζί μας
• Τους
συνεργάτες του με τους οποίους αυτές τις μέρες μοιραζόμαστε τόσες στιγμές από
τις μνήμες τους από τα γυρίσματα στην Ήπειρο, από πτυχές της ματιάς του
δημιουργού, από τη λατρεία του για τον τόπο μας που σαν «κοντούλα λεμονιά»
ευωδιάζει στις ταινίες του.
• Το
Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου που έθεσε υπό την αιγίδα του την πρωτοβουλία
μας.
• Τον
Περιφερειάρχη Ηπείρου Αλέκο Καχριμάνη, τον Δήμαρχο της πόλης των Ιωαννίνων Θωμά
Μπέγκα και το Πνευματικό Κέντρο του Δήμου για την άμεση ανταπόκριση τους στην
πρόσκληση μας για τη συνδιοργάνωση των εκδηλώσεων οι οποίες χωρίς την
καθοριστική συμπαράσταση τους και την ενεργή τους συμμετοχή θα ήταν πολύ
δύσκολο να υλοποιηθούν. Άλλωστε όπως και σας έγινε γνωστό, ο κύκλος αυτός είναι
ο πρώτος μιας μεγάλης και συστηματικής συνεργασίας με προοπτική, για τον
πολιτισμό μας και γενικότερα.
• Τους
χορηγούς μας MITSIS HOTELS, AEGEAN, όμιλος εταιρειών ΕΚΟ ΑΒΕΕ, PEUGEOT και το ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΖΑΡΚΑΔΑ. Τους χορηγούς
επικοινωνίας ERTOPEN και το Δημοτικό Ραδιόφωνο Ιωαννίνων.
• Τους
άοκνους εργάτες του ΔΣ της ΠΣΕ και της πολιτιστικής μας επιτροπής που
κινητοποιούν γύρω τους δεκάδες και εκατοντάδες από τους Ηπειρώτες της
αποδημίας.
Η Πανηπειρωτική Συνομοσπονδία, όφειλε αυτήν την
εκδήλωση στον Θόδωρο Αγγελόπουλο. Την όφειλε πρώτα και κύρια γιατί ήταν και
δική του επιθυμία, στην Ήπειρο και στα Γιάννενα της καρδιάς του.
Οφείλαμε επίσης αυτόν τον κύκλο εκδηλώσεων στα
Γιάννενα, νιώθοντας βαθειά την ανάγκη της συνεισφοράς στην έτσι κι αλλιώς
πλούσια πολιτιστική ζωή της πόλης, αλλά με μια άλλη οπτική. Γι αυτό και είμαστε
ιδιαίτερα χαρούμενοι που η ανταπόκριση υπήρξε τόσο μεγάλη και ενθουσιώδης.
Τολμήσαμε την εκδήλωση αυτή γιατί ο Αγγελόπουλος
είχε μια ιδιαίτερη σχέση με την Ήπειρο και τα τοπία της. «…πάντα γύρευα ένα
χωρίο πέτρας, …, ξαφνικά αυτό το τοπίο, αυτή η φωνή, ένα χωριό ρημαγμένο από τη
μετανάστευση, έγινε ένα καταγωγικό τοπίο για μένα… Ήτανε μια εικόνα γνωριμιάς
με τον τόπο μου… Εγώ ένας άνθρωπος της ασφάλτου, των καυσαερίων, της Αθήνας,
ξαφνικά γνώριζα μια Ελλάδα. Γνώριζα ΤΗΝ Ελλάδα, τη μέσα Ελλάδα» λέει. Ακόμα
όμως και αυτή η σχέση του Αγγελόπουλου με την Ήπειρο είναι συνυφασμένη με τη
συνολική του οπτική, με την ανάγκη και το στόχο του να αναδείξει τον τόπο και
τους ανθρώπους του, την Ιστορία του τόπου και των ανθρώπων του, τη θέση και το
ρόλο των ανθρώπων στην Ιστορία.
Με το έργο του, θέλει να αναδείξει την άλλη Ελλάδα,
την Ελλάδα και τους ανθρώπους της. Το κάνει όμως χρησιμοποιώντας την Ήπειρο
ακριβώς γιατί όλα αυτά τα στοιχεία που θέλει να δείξει, στην Ήπειρο υπάρχουν σε
υπέρτατο βαθμό. Η φτώχεια και η εγκατάλειψη από την πολιτεία, η ερήμωση λόγω
της φτώχειας και της μετανάστευσης. Η θέση και ο ρόλος της γυναίκας, ιδιαίτερα
στις σκληρές συνθήκες της επαρχίας στην μετεμφυλιακή Ελλάδα. Η σύγκρουση του
εμφύλιου και οι συνέπειές της. Όλα αυτά και ακόμα περισσότερα στην Ήπειρο
βρίσκουν την πιο ακραία τους έκφραση.
Αναγκαστικά λοιπόν, ασχοληθήκαμε με το έργο του
Αγγελόπουλου, ακριβώς γιατί αυτό το έργο δείχνει την Ήπειρο και τους ανθρώπους
της, τους ανθρώπους και το τόπο μέσα στην ιστορία αλλά και σαν συν-διαμορφωτές
της. Με το έργο του βάζει ερωτήματα στο θεατή, τον βοηθά να δώσει απαντήσεις,
να πάρει θέση, να αλλάξει την κοινωνία και τη μοίρα του. Είμαστε βέβαιοι ότι
και σήμερα τα πλάνα του θα βρίσκονταν δίπλα στους συμπατριώτες μας που σαράντα
χρόνια μετά βρίσκονται χαμένοι στη λασπουριά του Άραχθου, θα σπάραζαν σε μια
ομίχλη απ΄όπου θα πρόβαλε το γεφύρι της Πλάκας.
Ο Αγγελόπουλος με το έργο εξ αρχής πήρε θέση για το
ρόλο της τέχνης, για την κοινωνική λειτουργία της. Μέσα από το έργο του
αναδείχνεται ένας κινηματογράφος που μας κάνει να ανησυχούμε, δημιουργεί τη διέγερση και οργάνωση της διάθεσης για την
αλλαγή της πραγματικότητας.
Η τέχνη του Αγγελόπουλου έχει στο επίκεντρό της τον
άνθρωπο. Είναι τέχνη που διαμέσου των αισθήσεων και της σκέψης, συνέβαλε στην
κατανόηση του κοινωνικού γίγνεσθαι και της διαμόρφωσης της κοινωνικής
συνείδησης. Αληθινή, μεγάλη τέχνη γιατί συνέβαλε στο να καλλιεργείται στον
άνθρωπο η βαθύτερη συνείδηση της ανθρωπιάς του, της δύναμής του να υποτάξει τη
φύση και την κοινωνία στις ανάγκες του, η τέχνη που δημιουργεί τον άνθρωπο -
δημιουργό της μοίρας του.
Ο Αγγελόπουλος μέσα από της ταινίες του είναι
διαλεκτικός. Κάθε ένα πλάνο του δεν είναι αριθμητική αλλά οπτικοποίηση του
Χρόνου και της Ιστορίας της ερημωμένης πατρίδας, της επανάστασης και της ήττας,
της εξορίας και της επιστροφής, του διωγμού, της προσφυγιάς και της αναζήτησης,
της ενσωμάτωσης και της σύγκρουσης.
Το θολό κινηματογραφικό τοπίο του Αγγελόπουλου, δεν
είναι απλώς μια αισθητική παραξενιά, μια ρομαντική άποψη για τον κόσμο, μια
καλλιτεχνική εμμονή του δημιουργού για όμορφα, ποιητικά, εικαστικά
αποτελέσματα. Φιλμικά τοπία χιονισμένα υγρά, βαριά και ομιχλώδη. Φιλμική
καταγραφή ενός τοπίου που σε κάθε τετραγωνικό του μέτρο υπάρχει μια ιστορία
ενός ξεριζωμού, σε κάθε χιονισμένο πλάνο είναι θαμμένος ένας αντάρτης και ένας
λαϊκός άνθρωπος. Με της ταινίες του προσπαθεί να παραμερίσει την ομίχλη ώστε να
δούμε πίσω της το πραγματικό ιστορικό τοπίο.
Ο Αγγελόπουλος φαινομενικά απλά καταγράφει, όμως
αυτή η καταγραφή γίνεται μέσα από εκείνη την οπτική γωνία που στην
πραγματικότητα δείχνει στο θεατή τον ένοχο, τον βοηθά να ανακαλύψει τις αιτίες,
του αποκαλύπτει το πραγματικό ιστορικό τοπίο, τον άνθρωπο μέσα σ’ αυτό. Τον
βοηθά να κατανοήσει και τη δική του θέση μέσα στην ιστορία, στην πάλη για ν’
«ανθρωπέψει ο άνθρωπος».
Ο κινηματογράφος του Αγγελόπουλου ήταν τεράστιας
αξίας και για έναν ακόμα λόγο, γιατί εξ αρχής είχε ξεκάθαρο μέσα του ότι δεν
ενδιαφέρεται να κάνει εμπορικό κινηματογράφο. Γι’ αυτόν ακόμα και σε αυτό το
επίπεδο η τέχνη του έχει στο κέντρο της τον άνθρωπο. Η επικοινωνία με τον
θεατή, το να μεταδώσει μηνύματα, είναι πρωταρχική: «Αν καταφέρνουν να
επικοινωνούν έστω και με έναν ακόμα το έργο έχει λόγο ύπαρξης».
Σας ευχαριστούμε πολύ.