ΔΗΜΟΣ ΠΩΓΩΝΙΟΥ
Έδρα: Καλπάκι
Ιστορική έδρα: Δελβινάκι
Τοπικές έδρες: Δελβινάκι, Καλπάκι, Κεφαλόβρυσο,
Λάβδανη, Παρακάλαμος, Πωγωνιανή
Πληθυσμός: 11.092 (απογραφή 2001)
Ιστότοπος: http://www.pogoni.gr/
Δήμαρχος: Κωνσταντίνος Καψάλης
Διοικητική θέση: Περιφερειακή Ενότητα Ιωαννίνων
Περιφέρεια Ηπείρου
Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας
Γεωγραφική θέση: Νομός Ιωαννίνων
Διαμέρισμα: Ήπειρος
 |
| ΔΗΜΑΡΧΕΙΟ ΠΩΓΩΝΙΟΥ |
Ο Δήμος
Πωγωνίου είναι δήμος της Περιφέρειας Ηπείρου, ο οποίος συστάθηκε το 2011 από τη
συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Άνω Καλαμά, Άνω Πωγωνίου, Δελβινακίου,
Καλπακίου και των κοινοτήτων Πωγωνιανής, Λάβδανης.
Αποτελείται από χωριά με μεγαλύτερο το Κεφαλόβρυσο,
ενώ πρωτεύουσά του είναι το Καλπάκι.
Επίσης το Δελβινάκι, το οποίο διαθέτει πλουσιότατη
ιστορία (ιδρύθηκε το 1081), έχει ορισθεί ως ιστορική έδρα του δήμου.
Συνορεύει βορείως με Δήμο Κόνιτσας και Αλβανία,
δυτικά με Δήμο Ζαγορίου νοτίως με Δήμο Ζίτσας και ανατολικά με Δήμο Φιλιατών
και Αλβανία.
Ο Δήμος Πωγωνίου διαιρείται σε 5 Δημοτικές ενότητες
οι οποίες αντιστοιχούν στους 5 καταργηθέντες δήμους.
Κάθε Δημοτική ενότητα αποτελείται από κοινότητες οι
οποίες αντιστοιχούν στα Δημοτικά Διαμερίσματα των καταργηθέντων Δήμων.
ΠΗΓΗ:
http://el.wikipedia.org
ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΚΑΛΠΑΚΙΟΥ
ΚΑΛΠΑΚΙ
Το Καλπάκι είναι χτισμένο στο βορειοανατολικό άκρο
της κοιλάδας του Άνω Καλαμά σε υψόμετρο 430 μ., έχει πληθυσμό μαζί με τον
οικισμό Λιούμπα 754 κατοίκους (απογραφή του 2001).
Είναι έδρα του
Καποδιστριακού Δήμου Καλπακίου και ακόμα έχει οριστεί έδρα του νέου Δήμου
Πωγωνίου. Ραγδαία ήταν η ανάπτυξη του χωρίου τις τελευταίες δυο δεκαετίες.
Σήμερα αποτελεί σπουδαίο συγκοινωνιακό κόμβο του Νομού Ιωαννίνων.
 |
| ΚΑΛΠΑΚΙ |
Σπουδαίες από
οικονομικής πλευράς οι επιχειρήσεις που λειτουργούν στην περιοχή. Ενδεικτικά
αναφέρουμε το εργοστάσιο εμφιαλώσεως νερού και αναψυκτικών, τα σύγχρονα
θερμοκήπια ευρωπαϊκών προδιαγραφών, τις μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος
(φωτοβολταικά) κ.τ.λ., τα οποία εξασφαλίζουν πολλές θέσεις εργασίας.
 |
| ΜΝΗΜΕΙΟ ΜΑΧΗΤΗ |
Ο
πληθυσμός του χωρίου συνεχώς αυξάνει, συγκεντρώνοντας κατοίκους από τα γύρω
ορεινά χωριά και διάφορα επαγγέλματα. Διαθέτει όλα τα είδη καταστημάτων,
εστιατόρια, ταβέρνες, κρεοπωλεία, συνεργεία, super market, καφενεία, ξενώνες
και διάφορες υπηρεσίες.
 |
| ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΚΑΛΠΑΚΙΟΥ |
Το Καλπάκι ακόμη είναι ευρύτατα γνωστό λόγω των
ιστορικών μαχών κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940.
ΔΟΛΙΑΝΑ
Τα Δολιανά είναι ένα γραφικό χωριό, με παραδοσιακά
πετρόκτιστα αρχοντικά, γραφικά σοκάκια, που μαρτυρούν τον σημαντικό οικονομικό,
κοινωνικό και πνευματικό ρόλο που διαδραμάτισαν κατά το παρελθόν.
Χτισμένα σε
ένα λόφο σε υψόμετρο 515 μ., με πανοραμική θέα προς την κοιλάδα του Άνω Καλαμά.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2001 μαζί με τον οικισμό του Αγίου Γεωργίου έχει
769 κατοίκους. Τόπος καταγωγής του Γεωργίου Γεννάδιου, μεγάλου διδασκάλου του
γένους.
 |
| ΔΟΛΙΑΝΑ |
Εδώ βρίσκεται και το ξακουστό μοναστήρι του
Ιακώβου, χτισμένο τον 12ο αιώνα, το οποίο υπήρξε σημαντικό κέντρο αγιογραφίας.
 |
| ΔΟΛΙΑΝΑ |
Η Κοίμηση της Θεοτόκου με το σπουδαίο ξυλόγλυπτο
τέμπλο και της καθολική εσωτερική αγιογράφηση προκαλεί το δέος και τον θαυμασμό
στον επισκέπτη.
Σπουδαία είναι τα βυζαντινά ψηφιδωτά στον
αρχαιολογικό χώρο της Οπάγιας.
ΚΑΤΩ ΡΑΒΕΝΙΑ
 |
| ΚΑΤΩ ΡΑΒΕΝΙΑ |
Μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο και σε υψόμετρο 560
μ. βρίσκονται χτισμένα τα Κάτω Ραβένια. Τις τελευταίες δεκαετίες ο πληθυσμός
μειώθηκε ραγδαία (101 κάτοικοι στην απογραφή του 2001), σήμερα είναι πολύ
λιγότεροι. Το χωριό έχει πολύ καλό κλίμα και θαυμάσια θέα προς την Τύμφη, τον
Κασιδιάρη, την Νεμέρτσικα και τον κάμπο του Άνω Καλαμά.
Ο Άγιος Νικόλαος είναι μονόκλιτη εκκλησία, με
χαγιάτι που χρονολογείται σύμφωνα με επιγραφή από το 1773.
Το τέμπλο της
κοσμείται με εικόνες των 12 Αποστόλων.
Η Γέννηση της Θεοτόκου είναι η κεντρική εκκλησία
του χωριού, είναι τρίκλιτη και χτίστηκε το 1910.
Εκεί υπάρχει σε προσκυνητάρι
ομώνυμη εικόνα του 1819!
ΑΝΩ ΡΑΒΕΝΙΑ
 |
| ΑΝΩ ΡΑΒΕΝΙΑ |
Τα Άνω Ραβένια είναι αμφιθεατρικά χτισμένα σε
πλαγιά, στους πρόποδες του λόφου Γκιώνη και σε υψόμετρο 650 μ. και έχει
πληθυσμό 140 κατοίκους (απογραφή του 2001). Το κλίμα είναι υγιεινό και ξηρό λόγω του πετρώδους
εδάφους και της καθαρής ατμόσφαιρας που οφείλεται στο υψόμετρο και τα πολλά
δάση που το περιβάλλουν.
ΧΡΥΣΟΡΡΑΧΗ (ΖΑΓΟΡΙΑΝΗ)
Η Χρυσόρραχη χτισμένη σε υψόμετρο 600 μ., έχει
σήμερα 193 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Ο Άγιος Αθανάσιος (1798), είναι χτισμένος στην
βόρεια πλευρά του χωριού, μέσα σε ένα θαυμάσιο καταπράσινο πουρναρόδασο.
ΓΕΡΟΠΛΑΤΑΝΟΣ
 |
| ΓΕΡΟΠΛΑΤΑΝΟΣ |
Ο Γεροπλάτανος χτισμένος σε υψόμετρο 640 μ., έχει
πληθυσμό 194 κατοίκους, σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
ΝΕΓΡΑΔΕΣ
Οι Νεγράδες χτισμένες σε υψόμετρο 680 μ., έχουν
πληθυσμό 126 κατοίκους (απογραφή 2001).
ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΔΕΛΒΙΝΑΚΙΟΥ
ΔΕΛΒΙΝΑΚΙ
Το Δελβινάκι χτισμένο σε υψόμετρο 700 μ., υπήρξε
ιστορική αλλά και Καποδιστριακή έδρα του Δήμου Πωγωνίου, έχει πληθυσμό σύμφωνα
με την απογραφή του 2001, 751 κατοίκους. Παλιά πετρόκτιστα σπίτια κοσμούν το
χωριό, το οποίο φιλοξενεί πολλές δημόσιες υπηρεσίες.
Τόπος γεννήσεως του μάγου του κλαρίνου Πέτρου
Λούκα-Χαλκιά.
 |
| ΔΕΛΒΙΝΑΚΙ |
 |
| ΔΗΜΑΡΧΙΑΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΔΕΛΒΙΝΑΚΙΟΥ |
ΖΑΒΡΟΧΟ
Το Ζάβροχο χτισμένο σε υψόμετρο 500 μ., έχει
πληθυσμό 45 κατοίκους (απογραφή 2001).
 |
| ΖΑΒΡΟΧΟ |
ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟ
 |
| Η ΚΑΚΑΒΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ |
ΚΡΥΟΝΕΡΙ
Το Κρυονέρι ανήκει στη Δήμο Πωγωνίου και βρίσκεται
σε μια καταπράσινη πλαγιά, στο Βόρειο άκρο του Κασσιδιάρη σε υψόμετρο 700
μέτρων και έχει 122 κατοίκους ασύμφωνα με την απογραφή του 2001.
 |
| ΚΡΥΟΝΕΡΙ |
Το χωριό έχει προστάτιδα την Αγία Παρασκευή, η
οποία γιορτάζει στις 26 Ιουλίου και την οποία τιμά κάθε χρόνο την ίδια ημέρα με
το πατροπαράδοτο πανηγύρι που έχει συγκεκριμένο-ιδιαίτερο τελετουργικό, το
οποίο συναντάται μόνο στα χωριά της επαρχίας Πωγωνίου.
ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ (ΜΕΓΓΟΥΛΗ)
Το Περιστέρι (Μέγγουλη) είναι χτισμένο στις δυτικές
πλαγιές του Κασσιδιάρη, στο δρόμο που οδηγεί στον κάμπο της Μέγγουλης, σε
υψόμετρο 570 μ., και έχει πληθυσμό 132 κατοίκους (απογραφή 2001).
 |
| ΠΕΡΙΣΤΕΡΙ |
ΑΡΓΥΡΟΧΩΡΙ
Το Αργυροχώρι βρίσκεται στο ΒΔ τμήμα του Νομού
Ιωαννίνων σε υψόμετρο 370 μέτρα και έχει πληθυσμό 27 κατοίκους σύμφωνα με την
απογραφή του 2001.Η συνοριακή γραμμή Αλβανίας - Ελλάδας απέχει σε
ευθεία μόλις 1.400 μέτρα κι εκεί βρίσκεται η εκκλησία της Παναγίας.
 |
| ΑΡΓΥΡΟΧΩΡΙ |
Μεταξύ του Αργυροχωρίου και των χωριών της Β.
Ηπείρου εκτείνεται ο κάμπος της Δερόπολης, τον οποίο διασχίζει ο ποταμός
Δρίνος.
Το Αργυροχώρι, είναι αμφιθεατρικά κτισμένο, με
απεριόριστη θέα στα χωριά της Δερόπολης και είναι, κυριολεκτικά πνιγμένο στο
πράσινο.
ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ
Ο επισκέπτης μπορεί να επισκεφθεί την Εκκλησία του
χωριού Παναγιά, την Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου, που ιδρύθηκε 1183,
καθώς επίσης και την Πέτρινη πλατεία με το παραδοσιακό πηγάδι που βρίσκονται
μέσα στο Χωριό.
 |
| ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ |
Το σχολείο χτίστηκε το 1935 κάηκε από τους Γερμανούς
10-8-1944 με ολοσχερή καταστροφή του χωρίου.
Το 1952 λειτούργησε εκ νέου μέχρι το 1969 και
φοιτούσαν 60 παιδιά ετησίως ανακαινίστηκε πλήρως από το δήμο Δελβινακίου και
την Αδελφότητα Σταυροδρομιτών.
ΚΤΙΣΜΑΤΑ (ΑΡΙΝΙΣΤΑ)
Τα Κτίσματα (Αρίνιστα) είναι χτισμένα κοντά στα
σύνορα και το φυλάκιο Κακαβιάς, έχουν πληθυσμό 354 κατοίκους (απογραφή του
2001). Ωραία είναι η αμφιθεατρική θέα προς τη Δερόπολη, από την μεγάλη πλατεία
του χωριού, όπου γίνεται το ονομαστό πανηγύρι κάθε καλοκαίρι. Εδώ έχει τις
ρίζες του το πολυφωνικό τραγούδι.
ΛΙΜΝΗ (ΖΑΡΑΒΙΝΑ)
Το χωριό Λίμνη (Ζαραβίνα) πήρε το όνομά της από την
ομώνυμη λίμνη που βρίσκεται πιο κάτω από το χωριό. Είναι χτισμένη σε υψόμετρο
580 μ., και έχει πληθυσμό 126 κατοίκους (απογραφή 2001).
 |
| ΛΙΜΝΗ ΖΑΡΑΒΙΝΑ |
ΠΟΝΤΙΚΑΤΕΣ
Οι Ποντικάτες είναι χτισμένες σε μικρή απόσταση από
τα Ελληνοαλβανικά σύνορα, δίπλα στο πανέμορφο δάσος της Μπούνας, έχουν πληθυσμό
36 κατοίκους (απογραφή 2001).
 |
| ΠΟΝΤΙΚΑΤΕΣ |
ΔΡΥΜΑΔΕΣ
Οι Δρυμάδες χτισμένες στην άκρη της Ελληνοαλβανικής μεθορίου, έχει πληθυσμό 129 κατοίκους (απογραφή του 2001).
Οι Δρυμάδες χτισμένες στην άκρη της Ελληνοαλβανικής μεθορίου, έχει πληθυσμό 129 κατοίκους (απογραφή του 2001).
ΧΑΡΑΥΓΗ (ΒΑΛΤΙΣΤΑ)
 |
| ΧΑΡΑΥΓΗ |
Η Χαραυγή μικρό χωριό δίπλα στα ελληνοαλβανικά
σύνορα, χτισμένο σε υψόμετρο 540 μ., έχει πληθυσμό 126 κατοίκους, σύμφωνα με
την απογραφή του 2001. Αξιόλογο το παραδοσιακό πηγάδι στην πλατεία του χωριού
και το πανεμόρφο δάσος με καστανιές.
ΚΑΣΤΑΝΗ (ΚΑΣΤΑΝΙΑΝΗ)
Η Καστανή χτισμένη σε υψόμετρο 700 μ., έχει
πληθυσμό 199 κατοίκους (απογραφή 2001). Αξιόλογο το Μουσείο Φυσικής και
Λαογραφικής Ιστορίας, όπου υπάρχουν ταριχευμένα είδη της άγριας πανίδας της
περιοχής.
 |
| ΚΑΣΤΑΝΗ |
ΒΗΣΣΑΝΗ
 |
| ΒΗΣΣΑΝΗ |
Η Βήσσανη είναι χτισμένη σε υψόμετρο 754 μ., ιδρύθηκε
κατά το 14ο αιώνα, και αποτέλεσε τα χρόνια της Τουρκοκρατίας πνευματική και
πολιτιστική πρωτεύουσα της περιοχής του Πωγωνίου. Ο πληθυσμός της σήμερα είναι
426 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Τα σπίτια του χωριού αντανακλούσαν
την οικονομική και πνευματική πρόοδο της περιοχής. Σήμερα διατηρεί σε μεγάλο
βαθμό την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της. Διώροφα πέτρινα σπίτια με πλακόστρωτες
αυλές, περιστοιχισμένα από ψηλό μαντρότοιχο και ξύλινη εξώπορτα που είχε
δίκλιτη στέγη. Αξίζει να αναφερθεί η ύπαρξη Σχολείου στο χωριό πριν το 1770!
Πολλοί επιστήμονες και διακεκριμένοι άνθρωποι της πνευματικής, κοινωνικής και
καλλιτεχνικής ζωής, κατάγονται από το χωριό.
Λίγο έξω από το χωριό μέσα στα πλατάνια βρίσκεται
χτισμένη από τον 9ο-10ο αιώνα η Μονή Αβέλ. Από τα σημαντικότερα μοναστήρια του
Πωγωνίου, οφείλει την ονομασία της σε κάποιον Αβέλη που υπήρξε κτήτορας ή
ανακαινιστής της. Το καθολικό, μονόκλιτη βασιλική με τρούλο χτίστηκε και
αγιογραφήθηκε το 1770. Οι τοιχογραφίες διατηρούνται σε καλή κατάσταση, είναι
έργο ζωγράφων από τους Χιονιάδες Κόνιτσας.
ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ (ΒΑΤΣΟΥΝΙΑ)
 |
| ΑΓΙΑ ΜΑΡΙΝΑ |
Η Αγία Μαρίνα (Βατσουνιά) χωριό κοντά
ελληνοαλβανικά σύνορα με πληθυσμό 182 κατοίκους (απογραφή του 2001). Μετά την
καταστροφική πυρκαγιά που έκαψε το χωριό ,οι κάτοικοι που παρέμειναν είναι
ελάχιστοι.
ΔΗΜΟΚΟΡΗ
Το Διμοκόριο (Δημόκορη) είναι χτισμένη στην δυτική
πλευρά του Κασσιδιάρη, σε υψόμετρο 600 μ.,έχει σύμφωνα με την απογραφή του
2001, 49 κατοίκους.
ΣΤΡΑΤΙΝΙΣΤΑ
 |
| ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΤΡΑΤΙΝΙΣΤΑΣ |
Η Στρατίνιστα είναι χτισμένη σε υψόμετρο 670 μ.,
και έχει πληθυσμό σύμφωνα με την απογραφή του 2001, 87 κατοίκους. Ονομαστό
είναι το πωγωνίσιο γλέντι που γίνεται συο πανηγύρι κάθε καλοκαίρι. Αξιόλογο
είναι το Λαογραφικό Μουσείο του χωριού, όπου εκτίθονται παραδοσιακά και
λαογραφικά αντικείμενα που αποτυπώνουν τον καθημερινό τρόπο ζωής των κατοίκων
της περιοχής τα παλαιότερα χρόνια.
ΚΕΡΑΣΟΒΟ
 |
| ΚΕΡΑΣΟΒΟ |
Το Κεράσοβο είναι χτισμένο στην βορειοδυτική πλευρά
του Κασσιδιάρη, σε υψώμετρο740 μ., και έχει 63 κατοίκους , σύμφωνα με την
απογραφή του 2001. Το μνημείο των πεσόντων στέκει για να μας θυμίζει το μαρτυρικό
θάνατο 28 Κερασοβιτών από τους Γερμανούς στην Κατοχή.
ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΩ ΚΑΛΑΜΑ
ΠΑΡΑΚΑΛΑΜΟΣ
 |
| ΑΠΟΨΗ ΠΑΡΑΚΑΛΑΜΟΥ |
 |
| ΑΓΙΟΣ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑΣ ΠΑΡΑΚΑΛΑΜΟΥ
Ο
Παρακάλαμος είναι από τα πιο σημαντικά οικονομικά και διοικητικά κέντρα της
κοιλάδας του Άνω Καλαμά.
Από
το 1998 έδρα του Καποδιστριακού Δήμου Άνω Καλαμά.
Η
παλαιότερη ονομασία του ήταν ΠΟΓΔΟΡΙΑΝΗ ή ΠΟΓΔΟΡΑ.
Λέξη σλαβική που σημαίνει
υποβούνιος τόπος.
Σύμφωνα
με την απογραφή του 2001 ο πληθυσμός ανέρχεται στους 1.000 μόνιμους κατοίκους.
Ασχολία
τους κατά βάση είναι η κτηνοτροφία και η γεωργία.
Ο
Παρακάλαμος θεωρείται πηγή καλλιτεχνών στο δημοτικό τραγούδι.
Οι
Ρώμηδες του Παρακαλάμου καλλιέργησαν την μουσική.
Ανάμεσα
στα άλλα, στο χωριό υπάρχει Νηπιαγωγείο, Δημοτικό Σχολείο, Γυμνάσιο, Αγροτική Τράπεζα,
Αγροτικό Ιατρείο και Κτηνιατρείο.
|
ΑΡΕΤΗ
 |
| ΑΡΕΤΗ |
 |
| ΠΛΑΤΕΙΑ ΑΡΕΤΗΣ
Αρετή,
γραφικό χωριό του Άνω Καλαμά κτισμένη σε
υψόμετρο 410 μ. έχει 132 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή 2001.
|
ΣΙΤΑΡΙΑ (ΜΟΣΙΟΡΗ)
Η Σιταριά (Μόσιορη), χτισμένη στους
βορειοανατολικούς πρόποδες του Κασσιδιάρη, μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο από
βελανιδιές, σε υψόμετρο 530 μ., έχει πληθυσμό 222 κατοίκους σύμφωνα με την
απογραφή του 2001.
 |
| ΣΙΤΑΡΙΑ |
 |
| ΠΑΝΑΓΙΑ ΣΙΤΑΡΙΑΣ |
ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ
Ο Καταρράκτης , οικισμός χτισμένος σε υψόμετρο 400
μέτρων, 54 χλμ. ΒΔ της πόλης των Ιωαννίνων. Διοικητικά ανήκει στον Δήμο
Πωγωνίου και έχει 88 κατοίκους (2001).
 |
| ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ |
ΜΑΥΡΟΝΟΡΟΣ
Το Μαυρονόρος χτισμένο στις ανατολικές πλαγιές του
Κασσιδιάρη, έχει πληθυσμό 137 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
 |
| ΜΑΥΡΟΝΟΡΟΣ |
ΡΙΑΧΟΒΟ
 |
| ΑΠΟΨΗ ΡΙΑΧΟΒΟΥ |
Πανέμορφη είναι η μικρή λίμνη λίγο έξω από το
χωριό. Στην είσοδο του χωριού συναντάμε την Μονή του Αγίου Γεωργίου.
ΙΕΡΟΜΝΗΜΗ
 |
| ΙΕΡΟΜΝΗΜΗ |
Η Ιερομνήμη είναι χτισμένη στους νοτιοανατολικούς
πρόποδες του Κασσιδιάρη, σε υψόμετρο 460 μ. και έχει πληθυσμό 215 κατοίκους
σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Πάνω από το χωριό υψώνονται τρεις λόφοι, οι
δίδυμοι λόφοι Καστρί και Μπογιά, ο Γυμνόλοφος και ο λόφος Τσουρλί, γεμάτοι από
μικρά και μεγάλα δέντρα πουρναριού. Ονομαστή είναι η εκκλησία της Παναγίας της
Κακαβίτσας, ναός καμαροσκέπαστος του 19ου αιώνα, με αξιόλογες αγιογραφίες του
20ου αιώνα, έργο του ζωγράφου Φίλη Β. Μέχρι την δεκαετία του 1960 το χωριό ήταν
σπουδαίο οικονομικό κέντρο, με κύριο προϊον τις μεγάλες ποσότητες κρεμμυδιών.
ΜΑΖΑΡΑΚΙ
 |
| ΜΑΖΑΡΑΚΙ |
Το Μαζαράκι είναι ένα μικρό παραδοσιακό χωριό,
χτισμένο σε υψόμετρο 400 μ. ανάμεσα στο λόφο του Βίκου και την δεξιά όχθη του
ποταμού Καλαμά, έχει σήμερα 140 κατοίκους (απογραφή του 2001), με κύρια ασχολία
την κτηνοτροφια και την γεωργία.
ΚΟΥΚΛΙΟΙ
Στους ανατολικούς πρόποδες του Κσσιδιάρη, μέσα σε
ένα καταπράσινο τοπίο,σε υψόμετρο 420 μ., είναι χτισμένο το χωριό των Κουκλιών,
με πληθυσμό σήμερα 424 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Κύριο
χαρακτηριστικό του χωριού είναι τα αιώνια πλατάνια στην πλατεία, οι βρύσες με
τα κρύα νερά, τα καφενεία και οι ταβέρνες.
 |
| ΚΟΥΚΛΙΟΙ |
ΡΕΠΕΤΙΣΤΑ
 |
| ΡΕΠΕΤΙΣΤΑ |
Γύρω του απλώνεται ο γόνιμος κάμπος
του Άνω Καλαμά, που τον διασχίζουν τρία ποτάμια, ο Γορμός, η Λιμπούστα και ο
Καλαμάς.
ΒΡΟΝΤΙΣΜΕΝΗ
 |
| ΒΡΟΝΤΙΣΜΕΝΗ |
Η Βροντισμένη χτισμένη πάνω σε ένα λόφο σε υψόμετρο
430 μ. έχει σήμερα 204 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001. Δυτικά του
χωριού περνάει ο ποταμός Καλαμάς και απλώνεται η πεδιάδα του Άνω Καλαμά.
Ανατολικά της υψώνεται σχεδόν κατακόρυφα ένα βουνό με το όνομα
"Τσούκα" κατάφυτο από δάση πουρναριού. Στην τοποθεσία
"Καστρί" υπάρχουν πελασγικά τείχη σε καλή κατάσταση.
ΑΝΩ ΠΑΡΑΚΑΛΑΜΟΣ
ΑΝΩ ΠΑΡΑΚΑΛΑΜΟΣ
 |
| ΑΝΩ ΠΑΡΑΚΑΛΑΜΟΣ |
Ο
Άνω Παρακάλαμος, μικρός οικισμός ανήκει στο χωριό Παρακάλαμος και βρίσκεται 50 χλμ
βορειοδυτικά των Ιωαννίνων.
ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΑΝΩ ΠΩΓΩΝΙΟΥ
ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΟ (ΜΕΤΖΗΤΙΕ)
 |
| ΔΗΜΑΡΧΙΑΚΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΟΥ |
Το Κεφαλόβρυσο (Μετζητιέ) είναι χτισμένο στις
πλαγιές της Νεμέρτζικας σε υψόμετρο 650 μ., ήταν έδρα του Καποδιστριακού Δήμου
του Άνω Πωγωνίου, έχει πληθυσμό 1040 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του
2001.
Αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά οικονομικά κέντρα της περιοχής του
Πωγωνίου. Εδώ είναι εγκατεστημένη μεγάλη βιομηχανική κατασκευής κερμάτων ευρώ.
Σπουδαία είναι και η κτηνοτροφία της περιοχής.
Αξιόλογα τα τυροκομικά προϊόντα του χωρίου.
 |
| ΜΝΗΜΕΙΟ ΚΕΦΑΛΟΒΡΥΣΟΥ |
Ξακουστό είναι το πανηγύρι του Αη Λιά.
ΒΑΣΙΛΙΚΟ (ΤΣΑΡΛΑΠΑΝΑ)
 |
| ΒΑΣΙΛΙΚΟ |
Το Βασιλικό (Τσαρλάπανα), περιτριγυρισμένο από
καταπράσινα δάση με καστανιές, με πετρόκτιστα σπίτια, τόπος γεννήσεως του
Πατριάρχη Αθηναγόρα, έχει πληθυσμό 254 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του
2001. Χαρακτηριστικό του χωριού το πολύ καλό κλίμα. Εδώ λειτουργούσαν για πολλά
χρόνια παιδικές κατασκηνώσεις.
ΩΡΑΙΟΚΑΣΤΡΟ
Το Ωραιόκαστρο, χτισμένο σε υψόμετρο 550 μ., έχει
πληθυσμό 76 κατοίκους (απογραφή 2001).
ΡΟΥΨΙΑ
Η Ρουψιά, χτισμένη σε υψόμετρο 620 μ., έχει
πληθυσμό 55 κατοίκους (απογραφή 2001).
ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ
Ο Άγιος Κοσμάς είναι χτισμένος μέσα σε ένα
καταπράσινο τοπίο, σε υψόμετρο 630 μ., και έχει 46 κατοίκους (απογραφή του
2001).
 |
| ΑΓΙΟΣ ΚΟΣΜΑΣ |
ΠΑΛΑΙΟΠΥΡΓΟΣ
Ο Παλαιόπυργος είναι χτισμένος σε υψόμετρο 800 μ.,
έχει πληθυσμό 93 κατοίκους (απογραφή 2001). Στη θέση "Παλιουριά"
βρέθηκαν αρχαιολογικά ευρήματα της προϊστορικής περιόδου. Κοντά στο χωριό
υπάρχει το πέτρινο γεφύρι "Γκρέτσι" στο στενό φαράγγι του ποταμού
Γορμού.
ΚΑΤΩ ΜΕΡΟΠΗ
 |
| ΤΥΡΟΚΟΜΕΙΟ ΠΟΥΡΙΚΗ |
Η Κάτω Μερόπη είναι χτισμένη σε υψόμετρο 750 μ.,
και έχει πληθυσμό 67 κατοίκους (απογραφή του 2001). Στις αίθουσες του Δημοτικού
Σχολείου στεγάζεται αξιόλογο Λαογραφικό Μουσείο.
Στη θέση "Γκλάβα"
εντοπίστηκαν κιβωτιόσχημοι τάφοι. Σπουδαίες εκκλησίες του χωριού είναι, η Μονή
του Άγιου Ιωάννη Προδρόμου (1614), ο Άγιος Αθανάσιος (1585), και ο ναός της
Κοίμησης της Θεοτόκου, έχουν χαρακτηριστεί ιστορικά διατηρητέα μνημεία.
ΜΕΡΟΠΗ
Η Μερόπη χτισμένη σε μια καταπράσινη πλαγιά της
Νεμέρτζικας σε υψόμετρο 860 μ., έχει σήμερα (απογραφή 2001) 13 κατοίκους.
 |
| ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΕΡΟΠΗΣ |
ΚΑΚΟΛΑΚΟΣ
 |
| ΚΑΚΟΛΑΚΟΣ |
Ο Κακόλακος είναι χτισμένος στους πρόποδες της
Νεμέρτζικας σε υψόμετρο 960 μ., και έχει πληθυσμό 13 κατοίκους (απογραφή 2001).
Υπήρξε πρωτεύουσα του Πωγωνίου κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το χωριό
ήταν κέντρο διοίκησης του Σουλιώτη οπλαρχηγού Μάρκου Μπότσαρη από το 1814 έως
το 1820.
ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ
ΠΩΓΩΝΙΑΝΗ (ΒΟΣΤΙΝΑ)
 |
| ΠΩΓΩΝΙΑΝΗ ΛΥΚΕΙΟ |
Η Πωγωνιανή βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο της
περιοχής Πωγωνίου, σε υψόμετρο 750 μ. και με πληθυσμό σύμφωνα με την απογραφή
του 2001, 478 κάτοικοι, στην πραγματικότητα οι μόνιμοι κάτοικοι του χωριού δεν
ξεπερνούν τους 80! Κατά την Τουρκοκρατία υπήρξε διοικητική έδρα του τμήματος
της Αυλώνας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και έδρα επισκοπής έως το 1863.
 |
| ΕΚΘΕΣΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ |
Τα
πολλά μεγάλα πετρόκτιστα κτίρια που υπάρχουν στο χωριό μαρτυρούν ότι στο
παρελθόν υπήρξε σημαντικό εμπορικό κέντρο, με σπουδαία αγορά. Στην Πωγωνιανή
στεγάζονταν οικοτροφείο και το εκπαιδευτικό ίδρυμα "Ιωάννης Λάτσης"
για τους ομογενείς της Βορείου Ηπείρου. Τόπος γεννήσεως του
σημερινού προέδρου της Δημοκρατίας κ. Κάρολου Παπούλια, είναι η Πωγωνιανή.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ναός του Αγίου
Νικολάου (1873), με το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο, το μεγάλο χαγιάτι και το
ενσωματωμένο δίζωνο καμπαναριό στη νότια πλευρά του.
ΔΟΛΟ
Το Δολό είναι χτισμένο στην ρίζα του όρους
Κουτσόκρανο, σε υψόμετρο 800 μ., και έχει πληθυσμό 79 κατοίκους (απογραφή
2001). Βρίσκεται δίπλα στο φαράγγι του Κουβαρά, μια περιοχή ιδιαίτερου φυσικού
κάλλους.
 |
| ΔΟΛΟ |
Στην αρχή της χαράδρας, στη θέση Ξυρογέφυρο, υπάρχει νερόμυλος και
πέτρινο μονοτοξό γεφύρι, γνωστό ως "γεφύρι της Νονούλως".
Το χωριό έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός διατηρητέος οικισμός.
 |
| ΑΓΙΟΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΔΟΛΟΥ |
ΤΑ ΧΩΡΙΑ ΤΗΣ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΝΟΤΗΤΑΣ ΛΑΒΔΑΝΗΣ
ΛΑΒΔΑΝΗ
Η Λάβδανη είναι χτισμένη σε υψόμετρο 520 μ., έχει
πληθυσμό μαζί με την Άνω Λαβδανη132 κατοίκους (απογραφή του 2001).
ΨΗΛΟΚΑΣΤΡΟ
Το Ψηλόκαστρο είναι χτισμένο μια καταπράσινη
πλαγιά, στη δυτική πλευρά του Κασσιδιάρη, σε υψόμετρο 570 μ., και έχει σύμφωνα
με την απογραφή του 2001, 41 κατοίκους, στην πραγματικότητα όμως είναι πολύ
λιγότεροι. Όπως σε όλα τα χωριά του Πωγωνίου έτσι και δω μετά το τέλος του
πολέμου, τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν πολύ δύσκολα, οι κάτοικοι άρχισαν
μαζικά να φεύγουν για τα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας μας και το εξωτερικό.
Ξακουστό σε όλη την περιοχή είναι το πανηγύρι του χωριού στο ειδικά
διαμορφωμένο χώρο, κάθε καλοκαίρι.